Atatürk barajı 5.2 büyüklüğündeki depremi tetiklemiş olabilir

Yazan David Jacobson, Volkan Sevilgen Temblor

En son depremleri görmek için buraya tıklayın

English Version

 

24 Nisan 2018 3:34 (TSİ)’te 5.2 büyüklüğünde bir deprem, Türkiye’nin güneydoğusunu sarsmış, Samsat kasabasında düzinelerce kişinin yaralanmasına ve birden fazla binanın tahrip olmasına neden olmuştur. AFAD raporuna göre, 35 kişi sarsıntı esnasında evlerini terk ederken hafif şekilde yaralanmıştır. En büyükleri 3.6 büyüklüğünde olan birçok artçı sarsıntı (Kandilli Rasathanesi) kaydedilmiştir.

 

USGS tarafından üretilen odak mekanizmasına dayanarak, bugünün depremin doğrultu atımlı ve 10 km derinlikte olduğunu biliyoruz. Deprem kuzeybatı-güneydoğu yönlü sağ-yanal atımlı Samsat Fay’ında olmuş olabilir.

 

 

Geçen yıl, aynı bölgede olan 5.6 büyüklüğündeki deprem bazı binalarda hasara neden olmuş ve beş kişi yaralamıştı. Depremin merkez üssü, bugünkü depremin 6 kilometre batısında olmuştu.

 

Dünyanın üçüncü en büyük barajı olan Atatürk Barajı’ nda bugünkü deprem herhangi bir hasara neden olmazken, rezervuardaki değişen şu seviyelerinin depremleri tetiklediği gösterilmiştir. Baraj açıldıktan ve baraj gölü su tutmaya basladıktan sonra bölgede depremler olmaya başlamıştır. 2008 yılında yayınladıkları bir calışma ile, Haluk Eyidoğan, Veli Geçgel ve Zümer Pabuççu, özellikle 1994 yılında, baraj gölü tam kapasiteye ulaştığı zaman, küçük büyüklükteki depremlerin şaşırtıcı derecede yüksek oranda olmaya başladığını gösterdi. Daha sonra 2007 ve 2008 yazları boyunca, barajdaki su seviyesi yetersiz yağış nedeniyle önemli ölçüde azaldı. Bu, 3 Eylül 2008 tarihinde bir 5.0 büyüklüğünde deprem ile sonuçlandı. Bu nedenle, hızlı su seviye düşüklüğünün, bölgedeki gerilimi değiştirdiğini ve 5.0 büyüklüğündeki depremin enerjinin serbest kalmasına yol açtığı sonucuna vardılar.

 

Temblor’da bulunan Global Deprem (GEAR) modeline dayanarak, bugünkü 5.2 büyüklüğünde depremin çevresinde büyüklüğü 6’dan fazla olan depremler olabilir. Bu model, dünyadaki herhangi bir yerde, bir insan yaşamı süresinde olabilecek muhtemel deprem büyüklüğünü tahmin etmek için küresel gerilme değerlerini ve son 40 yıllık depremselliği kullanmaktadır. Bölgede daha küçük depremlerde meydana gelen hasarlara dayanarak, 6 büyüklüğündeki depremlerin bölgede yüksek hasara neden olabileceği düşünülmaktedir. Bu nedenle, bugünkü deprem, yapıların deprem bilinci ile yapılması gerektiğini gösteren bir uyarı niteliğinde algılanmalıdir.

 

Referanslar
USGS
EMSC
Kandıllı Rasathanesi
AFAD
ABC Haberler
3 Eylül 2008’de Atatürk Barajı ve Mw 5.0 depreminde şu seviyesi azalması arasındaki korelasyon,
Haluk Eyidoğan, Veli Geçgel ve Zümer Pabuççu
Hürriyet Daily News