by Volkan Sevilgen, Ross S. Stein, and David Jacobson, Temblor, and Despina Kementzetzidou, Seismologist at Aristotle University of Thessaloniki
Ο μεγάλος σεισμός έλαβε χώρα στις 1:40 π.μ. (τοπική ώρα), κοντά στις τουριστικές περιοχές της Κω, στην Ελλάδα και στην Αλικαρνασσό της Τουρκίας. Προηγήθηκε ένας προσεισμός μεγέθους M = 2,5 περίπου 20 λεπτά πριν από το κύριο σεισμό. Ο σεισμός είχε σχετικά μικρό εστιακό βάθος (10 χλμ), και η δόνηση διήρκεσε περίπου 20 δευτερόλεπτα. Παρ’όλα αυτά, υπάρχουν μόνο δύο επιβεβαιωμένοι θάνατοι, και οι δύο ήταν τουρίστες. Με βάση τις εκθέσεις και τις εικόνες που προέρχονται από την Ελλάδα και την Τουρκία, η πλειοψηφία των ζημιών εμφανίζεται στην Κω (βλέπε παρακάτω), όπου σήμερα υπάρχουν πάνω από 200.000 παραθεριστές, σύμφωνα με αξιωματούχους του νησιού. Εκτός από τους δύο θανάτους, εκατοντάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, με τους περισσότερους τραυματισμούς να οφείλονται σε πτώση των συντριμμιών και καταρρεύσεις τοίχων. Μετά τον κύριο σεισμό, διαπιστώθηκε ένα μικρό τσουνάμι που καταγράφηκε από τους παλίρροιογράφους, με τη θάλασσα να υποχωρεί έως και 25 εκατοστά (1 ft) προτού επανέλθει περίπου 5-10 εκατοστά (2-5 ίντσες) πάνω από το κανονικό. Ενώ το USGS και το Ευρωμεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο υπολογίζουν το μέγεθος του σεισμού ως 6.6, το Παρατηρητήριο Kandilli στην Τουρκία το εκτίμησε σε 6.5.
Οι σεισμοί προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Μεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο (EMSC) και τα σεισμικά ρήγματα προέρχονται από το Τουρκικό Ινστιτούτο Έρευνας και Ερευνών Ορυκτών (MTA). Με διακεκομμένη γραμμή σημειώνεται πιθανή δυτική επέκταση του ρήγματος Gökova. Ωστόσο, οι Kurt et al (1999) προτείνουν ένα σύνολο μικρότερων παράκτιων ρηγμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν ενεργοποιηθεί σε αυτή την περίπτωση.
Τουλάχιστον έξι αιώνες σεισμικής ησυχίας
Δεν υπάρχει κάποια ιστορική καταγραφή μεγάλου σεισμού πάνω σε αυτό το ρήγμα (βάσει του Ιστορικού Καταλόγου σεισμών GEM), αν και το 1863 σημειώθηκε σεισμός μεγέθους Μ ~ 7.5 περίπου 75 χλμ. νότια. Το Κάστρο της Αλικαρνασσού χτίστηκε το 1402 από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη και έτσι φαίνεται πως πέρασαν πάνω από 600 χρόνια χωρίς κάποιο μεγάλο σεισμό.
Ο μηχανισμός γένεσης του σεισμού που προσδιορίστηκε από το USGS δείχνει εφελκυσμό κατά μήκος ενός ρήγματος ΔΒΔ διεύθυνσης με κλίση περίπου 56°. Αυτό μας φαίνεται να συμβαδίζει με το γεγονός ότι ο σεισμός διέρρηξε την δυτική επέκταση του χαρτογραφημένου ρήγματος Gökova. Αν αυτό ισχύει σημαίνει ότι , παραμένει ένα αδιάρρηκτο τμήμα του ρήγματος, μήκους περίπου 100 χιλιομέτρων (60 μίλια), με δυνατότητα να παράγει ένα σεισμό μεγέθους M ~ 7.3. Η περιοχή αυτή είναι γεμάτη με εποχιακούς τουρίστες που απολαμβάνουν τις παραλίες και τις αρχαιότητες της περιοχής και κατά συνέπεια οι άνθρωποι πρέπει να λάβουν τις απαραίτητες προφυλάξεις και να παραμείνουν έξω από παλιά πέτρινα κτίρια.
Η εμφάνιση μεγάλου, ζημιογόνου σεισμού μετά από μια μακρά παύση αποτελεί υπενθύμιση ότι τα ενεργά ρήγματα πρέπει να σοβαρά υπόψη ως δείκτες σεισμικού κινδύνου και πρέπει να οικοδομήσουμε και να προετοιμαστούμε ανάλογα.
Βιβλιογραφικές αναφορές
European Mediterranean Seismic Centre (EMSC)
Turkish Mineral Research and Exploration Institute (MTA)
Global Earthquake Model Foundation’s Historical Earthquake Catalog (GEM)
U.S. Geological Survey (USGS)
Hulya Kurt, Emin Demirbag, Ismail Kuscu (1999), Investigation of the submarine active tectonism in the Gulf of Go ̈kova, southwest Anatolia–southeast Aegean Sea, by multi-channel seismic reflection data, Tectonophysics 305, 477–496 http://web.itu.edu.tr/kurt/publication_pdfs/A01-tectono99-gokova.pdf