By Volkan Sevilgen, Temblor
120 km uzaklıktaki ve 1 saat aralıklı olmak üzere iki orta büyüklükteki deprem, Türkiye’nin batı bölgelerini sarsarak kaygı uyandırdı. En yakın şoktan yaklaşık 60 km uzaklıkta, Türkiye’nin üçüncü büyük şehri olan İzmir’de birçok kişi binalarından dışarıya koştu. Bu büyüklükteki depremler genel olarak ciddi hasar oluşturmazlar. Bu deprem, bir deprem esnasında yapılması ve yapılmaması gereken şeyleri konuşmak için önemli bir fırsattır. İnşaat kalitesi yıllar geçtikçe iyileşmesine rağmen, birçok insan binalarının sağlamlığı konusunda emin değil. Ancak, bir depremde yaralanmaların büyük çoğunluğunun çöken binalar değil, düşen nesnelerden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle deprem esnasında, binalardan dışarıya koşma, yaralanma ihtimalini arttırdığı için tavsiye edilmez. Zaten, yeterince büyük, hasar yapıcı bir depremde, kişilerin ayakta dengesini sağlaması mümkün değildir. Bir deprem hissedildiğinde yapılması gereken, mutfak ve banyo gibi cam ve seramik nesnelerin bulunduğu ortamdan uzaklaşarak, sağlam bir masa altında beklemektir. Deprem geçtikten sonra, merdivenlerin sağlamlığı kontrol edilerek, dikkatlice dışarıya çıkılmalı ve yetkililer bina güvenliklerini kontrol edinceye kadar, hasarlı binalara girilmemelidir.
Uşak yakınlarındaki deprem Manisa yakınlarındaki depremleri tetikleyebilir mi?
Yakın mesafe ve zaman içinde olan depremler, birbirlerinin oluşumunu etkileyebilir. 5 büyüklüğündeki bir depremden oluşan statik gerilme değişiklikleri (fay kayısındaki deformasyona dayalı olarak), yaklaşık 120 km uzaklıkta ki bir depremi tetiklemek için yeterli gerilme üretemez. Bununla birlikte, dinamik stresler (sismik dalgalar) daha da uzağa gidebilir, bu nedenle Manisa yakınlarındaki ikinci depremi tetiklenmiş olabilir. Ayrıca, yer altı suyu, özellikle bu bölgede bol miktarda bulunan jeotermal şu, fayları kayganlaştırmakta ve dolayısıyla bu fayları dinamik tetiklemeye daha duyarlı hale getirmektedir.
Bu bölgedeki kaç büyüklüğünde deprem olabilir?
Temblor, yaşamımız boyunca bu bölgenin beklenebilecek en büyük deprem büyüklüğünün 6.5 civarında olduğunu hesaplamaktadır. Global Deprem Oranı Modeli, deprem oranını belirlemek için son 30 yılda kaydedilen global depremleri ve yer şekil değiştirme oranlarını kullanmaktadır.
Sonuç olarak, bu deprem, hepimizin depremlerden kaynaklanan doğal güzelliklerin tadını çıkarırken, aynı zamanda deprem sarsıntılarına dayanacak şekilde binalarımızı inşa etmemiz gerektiğini hatırlatmaktadır.
